Çorlamak Nedir? Türk Dil Kurumu’nun Tanımı Gerçekten Doğru mu?
Çorlamak… Bir kelime düşünün ki, anlamını bilemeden, bazen gülerek, bazen de sinirlenerek kullandığımız, aslında Türkçemizde ne kadar yer ettiğini bile unuttuğumuz bir kelime. Ama gelin görün ki, Türk Dil Kurumu (TDK) bu kelimeyi nasıl tanımlıyor? “Çorlamak” TDK’de, bir işin ya da bir şeyin bozulması, kötüleşmesi ya da darmadağın olması olarak açıklanmış. Basit gibi görünse de, işin derinliğine inildiğinde aslında bu tanımın ne kadar eksik ve yüzeysel olduğu hemen göze çarpıyor. Türk Dil Kurumu’nun bu kelimeyi tanımlama şekli, modern Türkçede karşılık bulamayan bir eski anlayışın mirası gibi. Gelin, çorlamak kelimesine daha yakından bakalım ve bu tanımın neden tartışmalı olduğu üzerinde duralım.
TDK’nin Tanımından Ne Anlamalıyız?
İlk bakışta, “çorlamak” kelimesi basit bir şekilde herhangi bir şeyin bozulması ya da karışması anlamına gelebilir. Ama sorun burada başlıyor: Gerçekten de “çorlamak” sadece bir şeyin bozulması mı? Bugün sokak dilinde “çorlamak”, genellikle “birine fena halde üstün gelmek, aşmak” gibi bir anlam taşıyor. Eğer bu kelimenin TDK’deki anlamıyla uyumlu olduğunu kabul edersek, pek çok farklı kullanım ve anlam kayması olurdu. Örneğin, “Bunu çok çordum!” ifadesi genellikle “Bunu çok zorladım” ya da “Aşırıya kaçtım” şeklinde anlaşılırken, bu anlam kayması TDK’deki tanımla uyumlu değildir.
TDK, dilin evrimini takip etmekte ne kadar başarılı? Yoksa bu tür eski tanımlar, çağdaş dil kullanıcısının anlam dünyasında nasıl bir boşluk oluşturuyor? Çorlamak kelimesi, sokak dilinin bir parçası haline gelmişken, TDK’nin bunu sadece bozulma ya da kötüleşme olarak tanımlaması, kelimenin modern kullanımını yansıtmakta başarısız mı kalıyor?
Çorlamanın Sosyal ve Kültürel Boyutu
Kelimenin kökenine inmeye çalıştığınızda, “çorlamak” aslında toplumsal anlamda da bir kavramı içinde barındırıyor. Çorlamak, toplumda güç ve iktidar ilişkilerinin bir simgesi olabilir mi? Herkesin dilinde “çorlamak”, çoğunlukla birinin üstün gelmesi, rakibini geride bırakması ya da ezmesi anlamında kullanılır. Bu tür bir kullanım, sadece dilin bir parçası olmanın ötesinde, toplumsal bir gücü, bir tür hiyerarşiyi de temsil ediyor olabilir. Çorlamak, sokak dilinde egemen olma ve hakimiyet kurma anlamlarını taşıyor; ancak TDK, bu karmaşık sosyal kodları ve anlamları göz ardı ediyor gibi görünüyor.
Peki, bir kelimenin anlamını sadece bozulma ya da kötüleşme olarak kısıtlamak, dilin içindeki bu daha derin toplumsal ve kültürel yansımalara saygısızlık değil mi? Dil, sadece kelimelerden ibaret değildir; bu kelimelerin taşıdığı anlamlar ve arka plandaki toplumsal bağlam da çok önemlidir. Eğer TDK, bu tür kelimeleri güncel anlamlarıyla tanımlamıyorsa, dilin yaşadığı evrimi nasıl doğru şekilde yansıtabilir?
“Çorlamak” ve Dilin Evrimi
Dil, sürekli evrilen bir yapı. Ancak, bu evrimde eski kalıplara sıkışmak, dilin kendisini geliştirmesini engeller. Çorlamak kelimesinin bozulma anlamına sıkıştırılması, dilin kullanımındaki yaratıcı gelişimi ne kadar göz ardı ettiğimizi gösteriyor. Sokak dilinde bir kelimenin anlamı ne kadar genişliyorsa, aslında dilin evrimi de o kadar sağlıklı oluyor. İnsanlar, kelimeleri kendi dünyalarına göre şekillendirirler ve bu da dilin canlı kalmasını sağlar.
Burada önemli bir soru karşımıza çıkıyor: TDK, dilin halk arasında nasıl kullanıldığını ne kadar dikkate almalı? Yoksa, halkın kullanımını bir kenara bırakıp, kelimeleri sadece kurallara uygun şekilde tanımlamaya devam mı etmeli? TDK’nin görevi, halkın dilini doğru bir şekilde yansıtmak mı, yoksa belirli kurallar çerçevesinde eski anlamları muhafaza etmek mi?
Sonuç: Dilin Katmanlarını Anlamak
Çorlamak, bir kelimenin ötesinde, Türk dilinin katmanlarını anlamamıza yardımcı olabilir. TDK’nin bu kelimeye dair sınırlı ve dar bir tanımı, dilin evrimini, halkın yaratıcı gücünü ve toplumsal ilişkileri göz ardı ediyor. Bu yazı, belki de dilin toplumsal işlevini yeniden sorgulamamız gerektiğini ortaya koyuyor. Kelimeler sadece birer işaret değil, aynı zamanda kültürün, toplumun ve zamanın izlerini taşıyan güçlü araçlardır. Çorlamak, kelime olarak bile, bu güçlü mirası içerisinde barındırıyor.
Eğer dilin evrimini anlamak istiyorsak, sadece kurallara bağlı kalmak yetmez. TDK’nin, halkın kullanımına daha fazla yer açarak, dilin zenginliğini daha doğru bir şekilde yansıtması gerektiği açık.
Son olarak, şunu soruyorum: “Çorlamak” kelimesinin gerçekte ne anlama geldiği, halkın diline mi, yoksa dilin kurallarına mı daha yakın?